Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Żorach

POSTANOWIENIE

Sąd Rejonowy w Żorach II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: asesor sądowy Kamil Leśniewski

po rozpoznaniu na posiedzeniu 29 grudnia 2023 roku w Ż.

sprawy M. M., obwinionego o czyn z art. 86 § 1 k.w.

z urzędu

w przedmiocie przyznania wynagrodzenia biegłemu sądowemu na podstawie art. 618 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 121 § 1 k.p.w.

postanawia:

przyznać ze środków finansowych Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Żorach) biegłemu mgr inż. A. Z. kwotę 1 711,62 (tysiąc siedemset jedenaście 62/100) złotych tytułem wynagrodzenia za sporządzenie opinii w sprawie o sygn. akt II W 153/23.

UZASADNIENIE

Stosownie do treści art. 618 § 1 pkt. 9 k.p.k. w zw. z art. 121 § 1 k.p.w. do wydatków Skarbu Państwa zalicza się m.in. należności biegłych lub instytucji wyznaczonych do wydania opinii przez biegłego sądowego.

Zgodnie z § 2a rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z 24 kwietnia 2023 roku w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu karnym stawka wynagrodzenia biegłych powołanych przez sąd lub organ postępowania przygotowawczego za każdą rozpoczętą godzinę pracy, zwana dalej „stawką”, wynosi – w zależności od stopnia złożoności problemu będącego przedmiotem opinii, nakładu pracy oraz warunków, w jakich opracowano opinię – od 1,28% do 1,81% kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, której wysokość określa ustawa budżetowa, tj. od 22,90 zł do 32,39 zł; zgodnie zaś z § 4 analizowanego rozporządzenia w razie złożonego charakteru problemu będącego przedmiotem opinii stawka może być podwyższona do 50%, jeżeli biegły ma dyplom ukończenia studiów wyższych lub dyplom mistrzowski.

W dalszej kolejności wskazać należy, że w judykaturze słusznie stwierdzono, że Sąd nie jest związany danymi podanymi w karcie pracy biegłego i nie może ich bezkrytycznie akceptować. Stąd też, w zależności od przyjętej przez siebie ilości czasu niezbędnego do wydania opinii, Sąd określając wynagrodzenie biegłego może ustalić je w niższej wysokości niż ta wskazana w rachunku biegłego (tak m.in. postanowienie SA w Katowicach z 23 stycznia 2013 roku, sygn. akt II AKz 46/13, czy też postanowienie SA w Katowicach z 5 października 2016 roku, sygn. akt II AKz 522/16). Sąd stoi bowiem na straży prawidłowości procedowania – także pod względem fiskalnym i ma za zadanie chronić interes Skarbu Państwa (w przypadku uniewinnienia) lub oskarżonego/obwinionego (w przypadku skazania) przed nadmiernymi, nieuzasadnionymi wydatkami.

Przenosząc powyższe rozważania na kanwę niniejszej sprawy wskazać należy, że postanowieniem Sądu Rejonowego w Żorach z 16 września 2023 roku zasięgnięto opinii biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych – mgr inż. A. Z. – celem udzielenia odpowiedzi na istotne dla sprawy pytania. Biegły sporządził zleconą mu opinię i przedłożył z tego tytułu rachunek nr (...) na kwotę 2966,25 zł. W przedłożonym rachunku wskazał, że na przygotowaniu opinii spędził łącznie 55 godzin, w tym:

⚫

zaznajomienie się z aktami sprawy: 3 godziny;

⚫

analiza osobowych źródeł dowodowych: 4 godziny;

⚫

wybór metody badawczej: 1 godzina;

⚫

przygotowanie materiałów: 2 godziny;

⚫

ustalenie miejsca zdarzenia (G., G.): 4 godziny;

⚫

analiza dokumentacji fotograficznej, opracowanie wyników analizy: 3 godziny;

⚫

wykonanie rysunków: 1 godzina;

⚫

pozyskanie danych numerycznego modelu terenu z G.: 2 godziny;

⚫

opracowanie wyników analizy numerycznego modelu terenu z G.: 2 godziny

⚫

pozyskanie danych skanu laserowego (...) (z G.): 2 godziny;

⚫

wstępne opracowanie chmury punktów na podstawie danych (...): 4 godziny;

⚫

przygotowanie aktywnego środowiska 3D w programie P. C.: 3 godziny;

⚫

opracowanie symulacji: 3 godziny;

⚫

opracowanie animacji: 3 godziny;

⚫

odpowiedzi na pytania: 2 godziny;

⚫

wydanie ekspertyzy na piśmie: 17 godzin.

Godzinową stawkę pracy biegły określił przy tym na kwotę 48,35 złotych. W dołączonym do rachunku oświadczeniu biegły wskazał, że przyjął stawkę podwyższoną o 50% względem stawek bazowych – powyższe uzasadnił ukończeniem studiów wyższych, pełnieniem funkcji biegłego przez trzecią kadencję oraz dużą złożonością sprawy i obsługa systemów eksperckich (P. C. oraz zasoby geoportal.gov.pl).

Przeprowadzona przez Sąd analiza treści przedłożonych przez biegłego dokumentów (w tym opinii oraz rachunku) doprowadziła Sąd do przekonania, że w sprawie brak jest podstaw do przyznania biegłemu wynagrodzenia we wnioskowanej kwocie.

Po pierwsze bowiem, w ocenie Sądu, przedłożony rachunek został wypełniony niesumiennie w tym znaczeniu, że istotnie zawyża uzasadniony i realny czas pracy biegłego. W szczególności zauważyć należy, że biegłemu udostępniono wyłącznie 53 kart akt sprawy (21 kart tekstu, 6 kart zdjęć ze zdarzenia + 26 zdjęć o mniejszym znaczeniu, tj. zdjęć z naprawy samochodu obwinionego, w tym jego wnętrze etc.); biegłemu udostępniono nadto płytę CD z cyfrowymi wersjami znajdujących się w aktach zdjęć policyjnych z miejsca zdarzenia (na płycie znajdowały się zdjęcia tożsame do wersji papierowej). Za kluczowe i wymagające uwagi uznać należało przy tym 26 kart, w tym 6 kart zawierających wyjaśnienia/zeznania, tj. akta czynności wyjaśniających, protokół z rozprawy oraz postanowienie o zasięgnięciu opinii biegłego. Analiza tychże kart wskazuje, że karty zawierające tekst były stosunkowo lakoniczne w swojej treści, a zapoznanie z całością możliwe było w okresie od kilkudziesięciu minut do – przy wolnym, skrupulatnym i kilkukrotnym czytaniu, połączonym z zestawianiem pomiędzy sobą danych fragmentów – maksymalnie 1 godziny. Tymczasem biegły na zapoznanie się z nimi przeznaczył rzekomo aż 3 godziny. Warto przy tym zauważać, że na analizę zeznań/wyjaśnień biegły miał przeznaczyć kolejne 4 godziny, a analiza dokumentacji fotograficznej – następne 3 godziny. W dalszej kolejności biegły wskazał przykładowo, że na pozyskanie skanu laserowego (...) z zasobów G. przeznaczył, aż 2 godziny – tymczasem pobranie rzeczonych danych z G. jest stosunkowo nieskomplikowane i wymaga w istocie jedynie paru prostych kroków (zob. http://www.geoportal.gov.pl/pl/dane/dane-pomiarowe-lidar-lidar). Sąd, mając na uwadze całokształt ww. wątpliwości, nie zdecydował się jednakże na istotną ingerencję w przedłożony rachunek i uznał, że czas poświęcony na wykonanie czynności wskazanych w przedłożonym rachunku pod pozycjami 1-15 został zawyżony łącznie jedynie o 3 godziny, czyli o ~7,89%.

Istotniejsza korekta – w ocenie Sądu – konieczna była w zakresie pozycji numer 16, tj. czasu przeznaczonego na wydanie ekspertyzy na piśmie (pisanie, redagowanie, wydruk), co według oświadczenia biegłego zajęło mu aż 17 godzin. Zauważyć należy, że wydana w sprawie opinia liczy nomen omen 17 stron plus 4 strony załączników. Powyższa korelacja sugeruje, że biegły przyjął prostą regułę dla celów oszacowania czasu potrzebnego na wydanie ekspertyzy na piśmie, a sprowadzającą się do następującej zasady: ilość stron = konieczny czas pracy w godzinach. Przeprowadzona przez Sąd analiza treści złożonej do akt sprawy opinii nie pozwala – w świetle zasad doświadczenia życiowego – na przyjęcie rzetelności takiego oświadczenia. Zauważyć należy bowiem, że:

⚫

pierwsza strona wydanej opinii zawiera gotowy, standardowo powielany przez biegłego, nagłówek dotyczący jego osoby, wskazanie zleceniodawcy opinii (SR w Żorach) wraz z sygnaturą sprawy, 3 wersy wprowadzające oraz 6 wersów tezy dowodowej (pytań), przepisanych wprost z postanowienia dowodowego;

⚫

druga strona zawiera wyłącznie pozostały fragment tezy dowodowej postawionej przez Sąd – łącznie 12 wersów;

⚫

trzecia zawiera trzy krótkie akapity zawierające informacje o zdarzeniu – łącznie 13 wersów plus dwa nagłówki – oraz zdjęcie z G. M. wraz z podpisem;

⚫

czwarta strona zawiera 3 zdjęcia pochodzące z akt sprawy wraz z podpisami oraz 10 wersów tekstu; tekst na tej stronie jawi się przy tym jako najbardziej twórczy do tego momentu;

⚫

piąta strona zawiera 4 zdjęcia pochodzące z G. M. wraz z podpisami;

⚫

strony od szóstej do dziewiątej są w pełni zapełnione pismem, przy czym poza 6 wersami tekstu na stronie szóstej oraz wskazaniem danych osób, od których pochodzą zeznania/wyjaśnienia, w całości wypełnione są one treścią stanowiącą przeniesienie „1:1” treści zeznań/wyjaśnień z akt;

⚫

dziesiąta strona zawiera ostatnie 4 wersy przeniesionych z akt sprawy zeznań, dwa krótkie nagłówki, 3 wersy prostego tekstu wprowadzającego oraz przeniesiony z akt sprawy szkic policyjny miejsca zdarzenia z podpisem;

⚫

jedenasta strona zawiera pochodzące z akt sprawy 4 zdjęcia wraz z podpisami oraz 4 wersy tekstu będące zacytowaniem protokołu oględzin z akt sprawy;

⚫

dwunasta strona zawiera nagłówek, 7 wersów tekstu oraz dwie fotografie pochodzące z akt sprawy wraz z podpisami;

⚫

trzynasta strona zawiera 7 wersów tekstu oraz dwie fotografie pochodzące z akt sprawy wraz z podpisami;

⚫

czternasta strona zawiera 14 wersów tekstu, nagłówek oraz rycinę wraz z podpisem; treść ww. strony można określić jako twórczą;

⚫

piętnasta strona jest w pełni wypełniona pismem; treść ww. strony można określić jako twórczą;

⚫

szesnasta strona jest w pełni wypełniona pismem; treść ww. strony można określić jako twórczą;

⚫

siedemnasta – ostatnia – strona zawiera 7 końcowych wersów tekstu (tj. około 1/5-1/6 zapełnienia kartki);

⚫

storna 1 załącznika numer 1 poza nagłówkiem zawiera jeden wers tekstu, pod którym wklejona jest płyta CD-R;

⚫

strona 1 załącznika numer 2 poza nagłówkiem zawiera zrzut ekranu z G. z podpisem oraz jego opis zawierający się w 8 wersach;

⚫

strona 2 załącznika numer 2 zawiera zrzut ekranu z G. oraz 6 wersów tekstu (współrzędne);

⚫

strona 3 załącznika numer 2 zawiera 25 wersów tekstu (dalszy fragment współrzędnych).

W ocenie Sądu, zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego, nie sposób przyjąć, aby na czysto techniczne sporządzanie tekstu opinii ww. tekstu opinii (pisanie, redagowanie, korekta) potrzebne było aż 17 godzin. Okres ten, w ocenie Sądu, został rażąco zawyżony względem faktycznego czasu potrzebnego na wykonanie rozpatrywanych czynności. Zauważyć należy, że biegły występujący w sprawie jest doświadczonym biegłym, co dodatkowo powinno wpływać na sprawność jego działania. Trudno równocześnie przyjąć, że przeniesienie wprost z akt sprawy wyjaśnień/zeznań oraz sporządzenie w istocie prostego i krótkiego tekstu własnego może realnie pochłonąć aż 17 godzin; co więcej – skoro dużą część tekstu opinii stanowią fragmenty przeniesione „1:1” z akt sprawy (zeznania/wyjaśnienia, treść tezy dowodowej), to tekst w tymże zakresie nie podlegał żadnym korektom językowym, wszak należało go przenieść brzmieniu w niezmienionym. Mając powyższe na uwadze, Sąd doszedł do wniosku, że zadeklarowany przez biegłego okres należy zmniejszyć o połowę, tj. do 8,5 godziny, co znacznie urealnia czas jaki jest potrzebny na wykonanie analizowanych czynności.

Analiza przedłożonej opinii doprowadziła ponadto Sąd do przekonania, że biegły w sposób nie uprawniony zastosował podwyższoną o 50% godzinową stawkę pracy względem stawki bazowej. Jak już wyżej wskazano stawka taka może być przyjęta wyłącznie w razie złożonego charakteru problemu będącego przedmiotem opinii. Biegły uzasadniając przyjęcie rzeczonej stawki wskazał, że sprawa posiadała dużą złożoność i wymagała obsługi systemów eksperckich (P. C. oraz zasoby geoportal.gov.pl). W ocenie Sądu nie sposób zgodzić się z twierdzeniem biegłego, że rozpatrywana sprawa (przedmiot opinii) była sprawą o dużej złożoności; wskazuje na to zresztą sama treść opinii i poczynione w jej ramach rozważania. Co więcej, w świetle możliwych zadań stawianych przed biegłymi z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych, te związane z rozpoznawaną sprawą plasuje się w przedziale tych prostszych (por. Jan Unarski, Ekspertyza wypadku drogowego [w:] M. Kała, D. Wilk, J. Wójcikiewicz, Ekspertyza sądowa. Zagadnienia Wybrane, Warszawa 2017, s. 489-551). Wykorzystanie na potrzeby opinii programów eksperckich nie stanowi per se o złożoności sprawy – wszak programy te stanowią normalne narzędzie pracy biegłego, a ich obsługa jest dla niego w istocie codziennością; analiza materialna przedłożonej opinii wskazuje nadto na małą złożoność operacji na ww. programach w sprawie. Przyjęcie przeciwnego poglądu prowadziłoby do zupełnie absurdalnej i nieakceptowalnej w świetle przepisów prawa sytuacji, gdzie praktycznie każda opinia biegłego występującego w sprawie i w jakimś zakresie posiłkującego się programem komputerowym byłaby opinią wydawaną w sprawie „o dużej złożoności” w rozumieniu rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z 24 kwietnia 2023 roku w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu karnym. Tym samym Sąd obniżył rozpatrywaną stawkę do maksymalnego pułapu stawki bazowej, tj. do kwoty 32,29 zł; zauważyć należy, że już samo przyjęcie najwyższego możliwego pułapu stawki bazowej (tj. 32,29 zł, gdzie rozpiętość możliwości to przedział od 22,90 zł do 32,39) – co nie było oczywiste w sprawie – stanowi sowite wynagrodzenie biegłego.

Ostatecznie zatem Sąd uznał za uzasadnioną wypłatę biegłemu wynagrodzenia za 43,5 godzin pracy, przy równoczesnym przyjęciu stawki godzinowej na kwotę 32,29 zł. Pozostałe wskazane w rachunku pozycje i związane z nimi kwoty („inne koszty i wydatki”) nie zostały zakwestionowane.

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w części dyspozytywnej postanowienia.